Với khoảng 6,7 triệu người từ 5 tuổi trở lên là người khuyết tật (NKT) (tương ứng với khoảng 7,8% dân số), Việt Nam là nước có tỷ lệ NKT cao so với các nước trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Việc đảm bảo quyền của NKT đã trở thành một trong những yêu cầu quan trọng trong đảm bảo công bằng, vì con người và phát triển bền vững của quốc gia. Trong những năm gần đây, Việt Nam đã có nhiều tiến bộ trong việc cải thiện khung pháp lý nhằm đảm bảo quyền của NKT. Thành tựu đáng kể là việc ban hành Luật người khuyết tật (2010), các Thông tư và Nghị định hướng dẫn thi hành Luật, các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về tiếp cận công trình xây dựng, giao thông công cộng và công nghệ thông tin, hai Đề án trợ giúp NKT (giai đoạn 2006-2010, và giai đoạn 2011-2020), và gần đây nhất là việc Quốc Hội phê chuẩn Công ước của Liên hiệp quốc về quyền của NKT (2014).
Hệ thống luật pháp, chính sách, chương trình và các đề án đã tạo ra cơ sở pháp lý quan trọng nhằm thúc đẩy quyền của NKT tại Việt Nam. Việc thực thi các chính sách, chương trình và các đề án đã mang lại những kết quả tích cực, tác động mạnh mẽ đến sự hòa nhập cộng đồng, xã hội của NKT. Tuy nhiên, việc tổ chức thực hiện chính sách ở cấp địa phương còn có một số hạn chế nhất định. Trong đó có nguyên nhân do hệ thống luật pháp và các chính sách chưa được phổ biến sâu rộng đến các cán bộ quản lý, cán bộ trực tiếp trợ giúp NKT cũng như bản thân NKT và các tổ chức của NKT.
Trong bối cảnh đó, thông qua Dự án “Hòa nhập người khuyết tật Việt Nam” do Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ, Hội trợ giúp người khuyết tật Việt Nam (VNAH) hợp tác với Ban Điều phối các hoạt động hỗ trợ người khuyết tật Việt Nam (NCCD) và các chuyên gia từ Trường Đại học Luật Hà Nội, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, Bộ Giáo dục – Đào tạo xây dựng cuốn “Tài liệu tập huấn về chính sách trợ giúp người khuyết tật, quyền và quy trình thực thi quyền của người khuyết tật”. Mục tiêu chính của cuốn tài liệu là nhằm nâng cao kiến thức cho cán bộ quản lý các cấp, các cán bộ trực tiếp trợ giúp NKT, các tổ chức của NKT và bản thân NKT về chính sách, pháp luật hiện hành về trợ giúp NKT, các quyền của NKT và quy trình thực thi các quyền đó.
Tài liệu này cung cấp thông tin về các chính sách và quy trình thực thi chính sách về khuyết tật trong các lĩnh vực: Khuyết tật và xác định mức độ khuyết tật, Chăm sóc sức khỏe NKT, Giáo dục cho NKT, Dạy nghề, việc làm và lao động đối với NKT; Sự tham gia xã hội của NKT, khả năng tiếp cận và sử dụng các công trình xây dựng, giao thông công cộng, công nghệ thông tin và truyền thông; Bảo trợ xã hội đối với NKT; Hành vi vi phạm pháp luật, Quản lý trường hợp với NKT và Xử lý vi phạm pháp luật, giải quyết khiếu nại tố cáo, giải quyết tranh chấp trong thực hiện quyền của NKT.
Ban NCCD và VNAH hy vọng đây sẽ là cuốn tài liệu hữu ích cho các cán bộ quản lý, cán bộ cung cấp dịch vụ tại địa phương, cũng như cho các tổ chức của NKT và vì NKT tham khảo, sử dụng nhằm đảm bảo NKT được tiếp cận và sử dụng các dịch vụ, chính sách và quyền lợi một cách bình đẳng.
Nguyễn Trọng Chương (st) - Phó Giám đốc